Alle waarden draaien om. Kampen bezet en bevrijd 1940-1945 is de titel van de gezamenlijke expositie van Stadsarchief Kampen en de Historische vereniging voor de IJsseldelta Jan van Arkel over de Tweede Wereldoorlog. Deze opent in De Stadskazerne op vrijdag 20 maart, burgemeester Koelewijn verricht de openingshandeling. De expositie is deel van een groter samenwerkingsproject van Stadsarchief en Historische vereniging in het kader van 75 jaar vrijheid. Zo wordt ook op 20 maart een bijzondere WO2-special van het geheel vernieuwde historisch tijdschrift van ‘Jan van Arkel’ gepresenteerd. En er is een geheel nieuwe wandelroute gemaakt langs locaties uit de oorlog. Tenslotte vinden twee lezingen over de oorlog plaats, op 24 en 31 maart.
Expositie Alle waarden draaien om
Aan de hand van beelden en thema’s uit 1940-1945 in Kampen gaat de bezoeker op zoek naar verbinding van morele waarden toen en nu. Waarden veranderen en zijn voor iedereen verschillend, en ‘in oorlogstijd draaien alle waarden om’, zoals ereburger van Kampen Willem Kolff ooit zei. Als arts in de oorlog maakte hij juist mensen ziek om ze het leven te kunnen redden.
Directeur Stadsarchief Floris Joustra: ‘Het morele kompas van de generatie die de oorlog meemaakte, en ook van die daarna, is sterk beïnvloed door het onderscheid tussen ‘goed’ en ‘fout’ tijdens de Duitse bezetting. Er ontvallen ons steeds meer getuigen van de oorlog. Wat betekent dit nu voor ons huidige beeld van die donkere jaren? We willen bezoekers aanzetten tot een gesprek over morele overwegingen die belangrijke keuzes van mensen bepalen en beïnvloeden.’
Kletspot
Samen met studenten van de Lerarenopleiding Geschiedenis van de Hogeschool Windesheim is een ‘kletspot’ ontwikkeld als onderdeel van de expositie. Bezoekers worden uitgedaagd om aan de hand van stellingen en dilemma’s met elkaar in gesprek te gaan. ‘Voor scholen is het een prachtig instrument om met leerlingen te spreken over complicaties van bezetting en vrijheid. Ze leren over de oorlog in Kampen en komen tot het besef dat vrijheid niet vanzelfsprekend is’, aldus Annelies Rijkhoff, educatief medewerkster van het Stadsarchief.
Tijdschrift
‘Jan van Arkel’ besloot haar tijdschrift een facelift te geven. De WO2-special van maart wordt als eerste in de nieuwe vormgeving direct 80 pagina’s groot, en in full colour. ‘Veel archieffoto’s uit de oorlog zijn zelden gezien, wij geven ze de ruimte. Net als leesverhalen over Kampenaren en hun lot tijdens de oorlog’, zegt Herman Broers die de facelift coördineerde. Peter Slager (Bureau Garage) maakte het ontwerp. Het oorlogsnummer wordt in een extra grote oplage gedrukt voor extra verkoop bij de expositie en in de boekhandel. Jan van Arkel-leden krijgen het blad natuurlijk toegestuurd.
Wandeling door Kampen in oorlogstijd
Als verlengstuk van expositie, kletspot en tijdschrift, neemt een gloednieuwe wandeling door Kampen in oorlogstijd de bezoeker mee de stad in. Zeventien locaties die een belangrijke rol speelden in Kampen tijdens de oorlog, zijn erin opgenomen. De wandelroute is gemaakt door Stadsarchief Kampen en Historische vereniging samen, en is binnenkort verkrijgbaar via de vernieuwde Stadsgids App van Kampen Partners.
Op 24 en 31 maart vinden in De Stadskazerne twee lezingen plaats in het kader van 75 jaar vrijheid.
Lezing gevangenentransporten 24 maart
Herman Broers (o.a. Dokter Kolff, Blauw Haar, De Stadskazerne) geeft op 24 maart in de Johan van Mulkenzaal (20.00 uur) een lezing over de massale gevangenentransporten die tijdens de Hongerwinter door Kampen kwamen en in de Van Heutszkazerne en diverse noodhospitalen werden ondergebracht. Op 24 maart 2020 is het precies 75 jaar geleden dat het laatste dwangarbeiderstransport in Kampen aankwam. De Stadskazernelezing wordt georganiseerd door de gebruikers van het gebouw samen: Bibliotheek, RTV IJsselmond, HV Jan van Arkel en Stadsarchief Kampen.
Lezing executie Meppelerstraatweg 31 maart
Samuel de Korte vertelt op 31 maart over hoe het kon dat met de bevrijding in aantocht op 31 maart 1945 op de Meppelerstraatweg bij Zwolle alsnog vijf mannen, waarvan twee uit Kampen, werden doodgeschoten: Hermanus Bosch, Wilhelmus van Dijk, Willem Sebel, Johannes Muller en Berend IJzerman.
De expositie Alle waarden draaien om loopt tot 30 mei. Wie de opening op 20 maart (16.00 uur) door burgemeester Koelewijn en de presentatie van het nieuwe Historisch Tijdschrift wil bijwonen, kan zich aanmelden via: info@stadsarchiefkampen.nl.
